Szkoła Podstawowa im. Jana Klicha w Wieprzu

W dn. 08.04.2025 klasy 4 wybrały się do Bochni i do Wiśnicza. Zamek w Wiśniczu – zabytkowy[2] zamek we wsi Stary Wiśnicz. Obiekt położony na zalesionym wzgórzu nad rzeką Aleksandrówką, wzniesiony przez Jana Kmitę herbu Szreniawa w drugiej połowie XIV w. Po raz pierwszy istnienie zamku („castrum”) poświadczają rachunki żup bocheńskich z 1396[3]. Wczesnobarokowy korpus zamku z elementami renesansowymi zbudowano na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Zwieńczono go czterema basztami w narożach. Od północno-wschodniej strony dobudowano kaplicę z kryptą grobową Lubomirskich, a od południowo-wschodniej wolno stojącą tzw. Kmitówkę. Na drugim piętrze, przy Sali Rycerskiej mieści się galeria widokowa. Budowla otoczona jest fortyfikacjami bastionowymi na pięcioboku z bramą wjazdową w formie łuku triumfalnego z 1621[3]. Miejsce związane z polską tradycją sztuki kulinarnej. Od XVII w. popularne wśród szlachty stało się tzw. zebranie potraw w Compendium kuchmistrza księcia Lubomirskiego Stanisława Czernieckiego spisane na zamku w Wiśniczu i wydane w Krakowie w 1682, które do XIX w. doczeka się dwudziestu wydań[4]. Gdy w Polsce pojawiły się po raz pierwszy ziemniaki po zwycięskiej odsieczy wiedeńskiej w 1683, darowane Sobieskiemu przez cesarza Leopolda I z ogrodów cesarskich w Wiedniu[5], Czerniecki opracował dla dworu pierwsze potrawy z tertofelli, smażone i pieczone, jak nazywano wówczas kartofle lub ziemniaki. Zamek w Wiśniczu stoi na północnym skraju cypla wcinającego się doliną Leksandrówki. Ma formę regularnej, czteroskrzydłowej budowli z dziedzińcem i czterema wieżami. Jego początki wiążą się z działalnością gospodarczą Kmitów herbu Szreniawa, którzy około połowy XIV w. rozpoczęli tworzenie wokół Wiśnicza klucza posiadłości ziemskich. Wzniesiony w tym czasie zamek pełnił funkcję obronnej rezydencji właścicieli. Fundatorem warownej siedziby był Jan Kmita, sprawujący w latach 70. XIV urzędy starosty sieradzkiego, ruskiego i krakowskiego. Po raz pierwszy istnienie zamku („castrum”) poświadczają rachunki żup bocheńskich z lat 1396. Fortyfikacje Rezydencja pozostawała w posiadaniu Kmitów aż do śmierci Piotra (1553), wojewody krakowskiego (1536-53). Od r. 1554 zamkiem władali Barzowie i Stadniccy, a w r. 1593 nabył klucz wiśnicki Sebastian Lubomirski, który wystarał się u cesarza Rudolfa II o przyznanie mu tytułu „hrabiego na Wiśniczu”. Jego syn Stanisław w latach 1615-21 przebudował rezydencję i umocnił pięciobokiem fortyfikacji bastionowych według projektu Macieja Trapoli. Barokowa brama W kurtynie wschodniej zwraca uwagę barokowa brama wjazdowa w formie łuku tryumfalnego (1621). Lubomirski był też fundatorem obronnego klasztoru karmelitów bosych, wzniesionego na południe od zamku, na terenie ogrodu zamkowego, oraz założycielem miasta Nowy Wiśnicz (1616). W posiadaniu Lubomirskich Wiśnicz pozostawał aż do połowy XVIII w. Wówczas stał się własnością Sanguszków, a później Potockich i Zamoyskich. Po pożarze w r. 1831 został opuszczony i zaczął popadać w ruinę. Od całkowitej dewastacji uchroniły zamek remonty podjęte przez Zjednoczenie Rodowe Lubomirskich, które odkupiło w r. 1901 swą dawną siedzibę. Czasy po wojnie Po II wojnie światowej zamek został upaństwowiony. Do gruntownej odbudowy i restauracji wspaniałej niegdyś magnackiej rezydencji przystąpiono w r. 1949, a pracami kierował Alfred Majewski. Zamek, wraz z innymi zabytkami Nowego Wiśnicza tworzy niepowtarzalny zespół zachwycający bogactwem relacji widokowych i kompozycyjnych, wielością wątków artystycznych i historycznych, różnorodnością i jakością form stylowych oraz kontekstów kulturowych. Kopalnia Soli Bochnia – nieczynna wydobywczo kopalnia soli w Bochni, w Polsce, w której eksploatację prowadzono od 1251 do 1990 roku. Zabytkowy obiekt jest czynny dla ruchu turystycznego i leczniczego. Jest polskim pomnikiem historii, a w 2013 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Najstarsza kopalnia soli w Polsce[2].